Skrypt: Wprowadzenie do problematyki HIV/AIDS: Co powinno si_ wiedzie_ na ten temat? Cze__ nazywam si_ (imi_ i nazwisko prowadz_cego). Jestem (funkcja zajmowana przez prowadz_cego). Mam przyjemno__ zaprosi_ Pa_stwa do obejrzenia nagrania pt. ãWprowadzenie do problematyki HIV/AIDS: Co powinno si_ wiedzie_ na ten temat?" Zdob_d_ Pa_stwo informacje, w jaki spos—b mo_na chroni_ swoje _ycie, dlatego prosz_ o uwa_ne s_uchanie i obejrzenie ca_ego nagrania. Prawdopodobnie s_yszeli Pa_stwo o HIV/AIDS i wiedz_, _e mog_ mie_ du_y wp_yw na Pa_stwa _ycie, mog_ doprowadzi_ nawet do _mierci. Co mo_na jednak zrobi_, by zredukowa_ ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV, kt—ry powoduje AIDS? Je_li b_d_ przestrzega_ Pa_stwo regu_ przedstawionych i om—wionych w tym nagraniu mog_ Pa_stwo zredukowa_ lub wyeliminowa_ ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV, oszcz_dzaj_c swoje _ycie, _ycie swojego obecnego b_d_ przysz_ego partnera seksualnego, lub, gdy si_ jest kobiet_, _ycie swojego przysz_ego dziecka. AIDS to skr—t od Acquired Immunodeficiency Syndrome, co znaczy po polsku zesp—_ nabytego upo_ledzenia odporno_ci. Choroba powodowana jest przez wirus HIV Human Immunodeficiency Virus, po polsku ludzki wirus upo_ledzenia odporno_ci. Gdy kto_ zostaje zara_ony wirusem HIV, wirus zaczyna atakowa_ system obronny w szczeg—lno_ci bia_e krwinki, limfocyty T lub limfocyty Th z antygenem CD4. Pocz_tkowo, czasami nawet przez wiele lat, osoba zara_ona nie zauwa_a _adnych oznak choroby. Mo_e wydawa_ si_ ca_kowicie zdrow_. Nie mo_na stwierdzi_ po wygl_dzie, czy kto_ jest zara_ony, czy nie. Osoba mo_e by_ zara_ona wirusem HIV nie zdaj_c sobie z tego sprawy. Nale_y jednak pami_ta_, ze test daje wiarygodny wynik po sze_ciu miesi_cach od chwili prawdopodobnego zara_enia si_ wirusem HIV. Istnieje tzw. okienko serologiczne, czyli okres ok. 6 miesi_cy od momentu zara_enia si_, w kt—rym testy nie s_ w stanie wykaza_, czy jest si_ HIV pozytywnym, czy nie. Gdy osoba zosta_a zara_ona wirusem HIV sama mo_e nim ju_ zara_a_ nawet w okresie tzw. okienka serologicznego. Osoby niezra_one maj_ oko_o 800-1000 limfocyt—w T. Limfocyty T to kom—rki odpowiedzialne za odpowied_ odporno_ciow_ kom—rkow_, tzn. niszcz_ kom—rki obce dla organizmu. Je_li wirus HIV w znacznym stopniu uszkodzi system immunologiczny liczba limfocyt—w T niebezpiecznie si_ obni_y. Ryzyko zachorowanie osoby zara_onej wirusem HIV na AIDS zwi_ksza si_, gdy liczba leukocyt—w T spada poni_ej 200 lub, gdy w organizmie osoby zara_onej rozwija si_ infekcja, kt—ra w znaczny spos—b os_abia jej system odporno_ciowy. Jest to tzw. zaka_enia oportunistyczne. Limfocyty T wspomagaj_ odpowied_ odporno_ciow_, broni_ organizm przed infekcjami wywo_anymi przez bakterie, wirusy, grzyby i paso_yty. Tak wi_c, je_li liczba leukocyt—w T znacznie si_ obni_a, osoby zara_one staj_ si_ bardziej podatne na infekcje, z kt—rymi system odporno_ciowy zdrowej osoby na pewno by sobie poradzi_. T_umaczy to fakt, dlaczego osoby znajduj_ce si_ w ostatnim stadium AIDS s_ chore. S_ bardziej podatne na zachorowania na gru_lic_, zapalenie p_uc i wiele innych chor—b, kt—re mog_ prowadzi_ do _mierci. Dlatego choroba ta zosta_a nazwana AIDS, czyli zesp—_ nabytego upo_ledzenia odporno_ci: jako skutek zara_enia si_ HIV system odporno_ciowy ulega os_abieniu. Wiedz_ ju_ Pa_stwo, ze wirus HIV wywo_uje chorob_ AIDS, kt—ra mo_e wywiera_ znaczny wp_yw na Pa_stwa zdrowie i prowadzi_ nawet do _mierci. W jaki spos—b przenosi si_ wirus HIV? Na szcz__cie wirusem HIV nie mo_na si_ tak _atwo zarazi_. Nie mo_na zarazi_ si_ nim podaj_c komu_ r_k_. Nie jest przenoszony drog_ kropelkow_ (kaszel, katar) lub zwyk_y poca_unek. Nie nale_y obawia_ si_ zara_enia wirusem HIV, gdy ma si_ przyjaci—_, cz_onk—w rodziny b_d_ wsp—_pracownik—w chorych na AIDS. HIV wyst_puje we krwi zara_onej osoby, w ejakulacie - spermie zara_onego m__czyzny, w _luzie pochwowym i mleku zara_onej kobiety. Znacz_ce ilo_ci wirusa HIV nie wyst_puj_ w _zach, pocie lub _linie. Wirus HIV przenosi si_, gdy dochodzi do bezpo_redniego kontaktu p_yn—w ustrojowych lub spermy z b_onami _luzowymi lub otarciami sk—ry. B_ony _luzowe wy_cielaj_ narz_dy uk_adu pokarmowego, uk_adu oddechowego, dr—g moczowych i uk_adu rozrodczego. Wyst_puj_ np. w oczach, nosie, ustach, odbycie i genitaliach. Do zara_enia mo_e doj__ w wyniku kontaktu p_yn—w ustrojowych jednej osoby z uszkodzeniami sk—ry innej osoby. Istniej_ r—_ne sposoby zara_enia si_ wirusem HIV, wyr—_nia si_ jednak cztery najbardziej powszechne. Zalicza si_ do nich: kontakty seksualne, u_ywanie tych samych igie_ podczas do_ylnego przyjmowana narkotyk—w, zara_enie dziecka przez matk_ podczas ci__y i karmienia piersi_, transfuzje zara_onej krwi. Odnotowano r—wnie_ przypadki zara_enia si_ wirusem HIV przez pracownik—w s_u_by zdrowia Pozwol_ Pa_stwo, _e om—wi_ osobno ka_dy z tych sposob—w. Kontakty seksualne. Jest to jak dot_d najbardziej powszechny spos—b przenoszenia si_ wirusa HIV. Wirus HIV wyst_puje w spermie zara_onego m__czyzny i w _luzie pochwowym zara_onej kobiety. Podczas stosunk—w seksualnych dochodzi do wymiany p_yn—w ustrojowych, HIV mo_e by_ przenoszony z jednego partnera na drugiego. Seks analny wi__e si_ z wi_kszym ryzykiem ni_ seks dopochwowy, gdy_ tkanki odbytu s_ bardziej nara_one na uszkodzenia. Do infekcji wirusem HIV mo_e r—wnie_ doj__ podczas seksu oralnego, s_ to jednak rzadsze przypadki. Doda_ nale_y, _e wirusem HIV mog_ zara_a_ si_ kobiety uprawiaj_ce ze sob_ seks, gdy_ wi__e si_ to z kontaktem ze _luzem pochwowym. S_ to jednak rzadki przypadki. Im ma si_ wi_cej partner—w seksualnych, tym wi_ksze jest ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV. U_ywanie wsp—lnych igie_ do do_ylnego wstrzykiwani narkotyk—w. Wirus HIV wyst_puje we krwi zara_onej osoby. Gdy osoba zara_ona u_ywa igie_ do do_ylnego wstrzykiwania narkotyk—w jej krew dostaje si_ na jak i do ig_y. U_ywanie tych samych brudnych igie_ przez kolejne osoby mo_e prowadzi_ do zara_enia si_ wirusem HIV. Gdy u_ywa si_ igie_ do do_ylnego wstrzykiwania narkotyk—w najlepszym sposobem, by unikn__ infekcji wirusem HIV jest u_ywanie w_asnych igie_ i nie dzielenie si_ nimi z nikim. Zara_enie dziecka przez matk_. Kobieta zara_ona wirusem HIV podczas ci__y nara_a swoje nienarodzone dziecko na zara_enie si_ wirusem HIV. Do zara_enia dochodzi najcz__ciej podczas porodu, kiedy to b_ony _luzowe dziecka maj_ kontakt z zara_onym _luzem pochwowym matki. Do zara_enia mo_e r—wnie_ doj__ podczas karmienia piersi_ kobieta za_ywaj_ca pod kontrol_ lekarza leki antyretrowirusowe mo_e w znacznym stopniu zmniejszy_ ryzyko zara_enia si_ dziecka wirusem HIV. Transfuzja zara_onej krwi. Gdy HIV/AIDS nie by_y jeszcze dobrze znane, dochodzi_o do przypadk—w zara_enia si_ HIV poprzez transfuzj_ zara_onej krwi. Obecnie w USA i wi_kszo_ci kraj—w rozwini_tych dawcy krwi i oddawana krew jest badana, czy nie zawiera przeciwcia_ anty-HIV, tak_e ryzyko zara_enia si_ HIV w ten spos—b jest bardzo niskie. Wa_ne jest, by u_wiadomi_ sobie, _e wirusem HIV nie mo_na si_ zarazi_ oddaj_c krew, lecz tylko przez transfuzj_ zara_onej krwi. HIV powoduje chorob_ znan_ jako AIDS. Mo_e przenosi_ si_ poprzez stosunki seksualne, u_ywanie tych samych igie_, mo_e zosta_ przekazany nienarodzonemu dziecku przez matk_ lub transfuzj_ krwi. Co mo_na zrobi_, by zredukowa_ b_d_ wyeliminowa_ ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV? Kontakt seksualny jest najbardziej powszechnym sposobem zara_ania si_ wirusem HIV. By zredukowa_ ryzyko zara_enia si_ zwi_zane z kontaktami seksualnymi nale_y przestrzega_ podstawowych zasad ABC: Abstynencja seksualna przed ma__e_stwem, bycie wiernym jednemu partnerowi i u_ywanie prezerwatyw podczas ka_dego stosunku seksualnego. Pozwol_ Pa_stwo, _e wyja_ni_ osobno ka_d_ z tych regu_, gdy_ wszystkie s_ bardzo wa_ne. Je_li jest si_ cz_onkiem kultury, kt—ra nie pozwala na powy_ej przedstawione zachowania nie ma si_ obowi_zku przestrzega_ podstawowych zasad ABC. Pozwol_ Pa_stwo, _e om—wi_ osobno ka_d_ z tych, gdy_ s_ one bardzo wa_ne. Abstynencja seksualna a_ do czasu ma__e_stwa z osob_, kt—ra r—wnie_ przestrzega_a zasady przedma__e_skiej abstynencji seksualnej jest jedynym sposobem, kt—ry mo_e zagwarantowa_, _e nie zara__ si_ Pa_stwo wirusem HIV poprzez kontakty seksualne. Je_li Ty i Tw—j m__/Twoja _ona nie praktykowali_cie seksu przedma__e_skiego, jeste_cie sobie wierni, _adne z Was nie za_ywa do_ylnie narkotyk—w, raczej nie wyst_puje ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV poprzez kontakty seksualne. Je_li zdecydowa_e_/-a_ si_ na przedma__e_sk_ aktywno__ seksualn_ wi__e si_ to z ryzykiem infekcji wirusem HIV. Istniej_ pewne mo_liwo_ci zredukowania tego ryzyka. Je_li zdecydowa_e_/-a_ si_ na przedma__e_sk_ aktywno__ seksualn_, upewnij si_ czy zar—wno Ty jak i Tw—j partner znaj_ wyniki swoich test—w na obecno__ wirusa HIV. Nie nale_y zak_ada_, ze nie masz, albo, _e Tw—j partner, Twoja partnerka nie ma wirusa HIV. Ka_dy, kto by_ aktywny seksualnie m—g_ zosta_ nara_ony na zaka_enie si_ wirusem HIV. Prosty, szybki test mo_e da_ odpowied_ na pytanie, czy jeste_ HIV pozytywny. W wi_kszo_ci pa_stw taki test jest bezp_atny. Nale_y jednak pami_ta_, ze test daje wiarygodny wynik po sze_ciu miesi_cach od chwili prawdopodobnego zara_enia si_ wirusem HIV. Gdy zdecydowa_e_ si_ na seks przedma__e_ski nale_y by_ wiernym swojemu partnerowi. Bycie wiernym w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV. ani Ty ani Tw—j partner seksualny nie nara_acie Siena ryzyko zara_enia si_ HIV od innych os—b. Wa_n_ rzecz_ r—wnie_ jest, by pami_ta_, je_li zdecydowa_e_/ zdecydowa_a_ si_ na seks przedma__e_ski o prawid_owym u_ywaniu prezerwatyw podczas ka_dego stosunku seksualnego. W przesz_o_ci jako prezerwatyw u_ywano b_on zwierz_cych. Najbardziej popularna by_a owcza sk—ra. W ka_dym razie ta "prezerwatywa" nie chroni_a przed zara_eniem wirusem HIV, ze wzgl_du na jej du__ porowato__. W przypadku uczulenia na lateks mo_na u_ywa_ prezerwatyw z poliuretanu. Prezerwatywy lateksowe nie gwarantuj_ nie przenoszenia si_ wirusa HIV, ale gdy s_ u_ywane w prawid_owy spos—b, znacznie zmniejszaj_ ryzyko zara_enia si_ jednego partnera od drugiego wirusem HIV. Nale_y przypomnie_ pewien fakt. Prezerwatywy lateksowe, by mog_y jak najlepiej chroni_ przed zara_eniem si_ wirusem HIV, musz_ by_ u_ywane podczas ka_dego kontaktu seksualnego, nawet seksu oralnego. Je_li u_ywa si_ prezerwatyw tylko sporadycznie, ryzyko infekcji wirusem HIV nadal jest du_e. Wirusem HIV mo_na si_ zarazi_ odbywaj_c tylko jeden stosunek seksualny bez zabezpiecze_. Je_li jeste_ aktywny seksualnie, zawsze u_ywaj lateksowych prezerwatyw. Prezerwatywy musz_ by_ przechowywane w ch_odnym ciemnym miejscu. Nie mog_ mie_ kontaktu z substancjami wyprodukowanymi na bazie oleju takich jak np. wazelina, gdy_ w znaczny spos—b w znaczny spos—b zmniejszaj_ skuteczno__ prezerwatyw. Prawid_owe u_ycie prezerwatywy to na_o_enie jej na cz_onek w stanie wzwodu przed jakimkolwiek wcze_niejszym jego kontaktem z ustami, pochw_ lub odbytem partnera. Zak_adaj_c prezerwatyw_ przytrzymuj palcami ko_c—wk_ prezerwatywy (tak, aby zostawi_ troch_ miejsca na sperm_), na_—_ j_ na cz_onka w stanie wzwodu i wci_gnij prezerwatyw_ na ca__ d_ugo__ penisa, przytrzymuj_c ci_gle jej koniec. R—b to delikatnie tak, aby nie uszkodzi_ samej prezerwatywy. Bezpo_rednio po wytrysku nasienia, zanim cz_onek zwiotczeje, wyci_gnij go z pochwy, _ci_gnij ostro_nie prezerwatyw_ uwa_aj_c, aby jej zawarto__ si_ nie wyla_a. Wyrzu_. Pami_taj, _e prezerwatywa mo_e by_ u_yta tylko jeden raz. Odno_nie seksu oralnego z kobieta wa_ne jest, by m__czyzna u_ywa_ jako zabezpieczenia kawa_ka lateksu, tzw. lateksowe chusteczki. Jako zabezpieczenia mo_na u_ywa_ r—wnie_ rozci_t_ prezerwatyw_. W tym celu nale_y odci__ jej doln_ cz___ i rozci__ j_ tak by powsta_o co_ na kszta_t lateksowej chusteczki. Je_li Ty, lub Tw—j partner/ Twoja partnerka byli_cie aktywni seksualnie przed zawarciem ma__e_stwa b_d_ przyjmowali_cie do_ylnie narkotyki, nale_y om—wi_ kilka kwestii. Jedno z Was mo_e by_ HIV pozytywne zdaj_c sobie z tego spraw_ lub nie. Mo_liwe s_ r—wnie_, _e jedno z Was zdecydowa_o si_ na seks pozama__e_ski lub nadal za_ywa narkotyki do_ylnie. Wa_ne, by nie zignorowa_ tych sytuacji, gdy_ mog_ one prowadzi_ do zara_enia. Je_li nie u_ywacie prezerwatyw, zacznijcie je u_ywa_. Pami_taj r—wnie_, by nie za_ywa_ narkotyk—w do_ylnie. Je_eli zdecydowa_e_ si_ jednak na wstrzykiwanie narkotyk—w, najlepszym sposobem na unikni_cie zara_enia jest nie u_ywanie brudnych igie_. Nie mo_na zarazi_ si_ wirusem HIV u_ywaj_c nowych, czystych, wcze_niej przez nikogo nieu_ywanych, sterylnych, _wie_o wyci_gni_tych z opakowania igie_. W wielu miejscach organizowane s_ programy wymiany igie_, mo_esz p—j__ tam i wymieni_ swoje brudne ig_y na nowe. Bardzo niebezpieczne jest u_ywanie igie_, kt—re by_y u_ywane przez inne osoby do wstrzykiwania czegokolwiek. Absolutnie ostateczno_ci_ jest, gdy masz zamiar pos_u_y_ si_ brudn_ ig__ i strzykawk_ do wstrzykni_cia narkotyku, wcze_niejsze ich oczyszczenie i wysterylizowanie, zar—wno w _rodku jak i na zewn_trz, u_ywaj_c do tego celu _rodka dezynfekuj_cego i przep_ukanie ich potem wod_, by zredukowa_ ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV. W innym nagraniu demonstrujemy jak mo_na w ten spos—b oczy_ci_ ig__ i strzykawk_. Wiedz_ Pa_stwo ju_, _e chorob_ AIDS wywo_uje wirus HIV, kt—rym mo_na si_ zarazi_ poprzez stosunki seksualne, u_ywanie tych samych igie_, transfuzje krwi lub mo_e by_ przekazany dziecku przez matk_. Wirus nie przenosi si_ poprzez poca_unek, obejmowanie lub u_cisk r_ki. Najlepszym sposobem, by unikn__ zara_enia si_ HIV jest abstynencja seksualna i nie przyjmowanie do_ylnie _adnych narkotyk—w. Je_li zdecydowali si_ Pa_stwo na aktywno__ seksualn_, nale_y pami_ta_ o tym, by by_ wiernym swojemu partnerowi seksualnemu i zawsze u_ywa_ prezerwatyw. Je_li zdecydowali si_ Pa_stwo na do_ylne przyjmowanie narkotyk—w, by zmniejszy_ ryzyko zara_enia si_ HIV nie nale_y u_ywa_ tych samych brudnych igie_. Nie wa_ne, kim jeste_, jeste_ warto_ciow_ jednostk_ a Twoje _ycie jest tak samo wa_ne jak _ycie innych cz_onk—w spo_ecze_stwa. Troszcz si_ o siebie i o osoby wok—_ Ciebie. Dokonuj odpowiedzialnych wybor—w, kt—re pozwol_ wyeliminowa_ b_d_ zredukowa_ ryzyko zara_enia si_ wirusem HIV. Dla AIDSvideos.org m—wi_/-a (imi_ i nazwisko prezentera). Skrypt przeczyta_ i zaakceptowa_ lek. med. Becky Kuhn, . 29.04.2006